کیف پول کریپتو (کیف پول رمزنگاری شده) نرمافزار یا سختافزاری است که کاربران را قادر میسازد تا ارزهای دیجیتال را ذخیره و استفاده کنند. با ارز دیجیتال، هیچ پول کاغذی برای قراردادن در یک کیف پول فیزیکی وجود ندارد.
به عبارت دیگر کیف پول ارز دیجیتال یک برنامه نرمافزاری است که کلیدهای خصوصی و عمومی را ذخیره میکند و با بلاکچینهای مختلف در تعامل است. مهمترین تصمیمی که باید در فرآیند خرید کریپتو یا فروش آن بگیرید، ذخیره و نگهداری آنها در کیف پولی امن و معتبر است. این کیف پولها انواع مختلفی دارند که انتخاب آن باید بر اساس نیاز شما صورت گیرد و فراموش نکنید که هر فرد میتواند چندین کیف پول داشته باشد. ما در این مقاله سعی کردیم تا توضیحات کاملی در مورد کیف پول ارز دیجیتال، انواع آن و نحوهی عملکرد هر کدام، بیان کنیم.
ارز دیجیتال چیست؟
ارز دیجیتال (Digital currency) یک واحد پولی یا واسطه تبادل است که ماهیت فیزیکی ندارد. این ارزها از کدهای صفر و یک به وجود میآیند و دسترسی به آنها از طریق اتصال به اینترنت ممکن میشود. ارزهای دیجیتال فرایندهای انتقالهای بینالمللی پول و انجام تراکنشهای پرداخت را بهصورت آنی انجام میدهند. این ارزها را به دو دسته اصلی متمرکز و غیرمتمرکز میتوان تقسیم کرد. نوع متمرکز ارزهای دیجیتال توسط دولتها یا سازمانها و گروهها، تولید و کنترل میشود. اما در نوع غیرمتمرکز این داراییها، هیچ شخص، نهاد یا گروهی مسئول تولید و کنترل ارزها نیست.
کیف پول ارز دیجیتال یا والت چیست؟
والت Wallet یا کیف پول ارز دیجیتال cryptocurrency wallet برای نگهداری ارزهای دیجیتال استفاده میشود. کریپتو ولت کلید عمومی و خصوصی را برای تراکنشهای ارز دیجیتال ذخیره میکند. این کلیدها امکان دریافت یا ارسال ارز دیجیتال مانند توکن های غیر مثلی را برای کاربران فراهم میکنند. کلید خصوصی مانند رمز کارت بانکی است که امنیت کاربر را تامین میکند و کلید عمومی مانند شماره حساب است که امکان دریافت رمزارز از سایر کاربران را میدهد.
کیف پول ارز دیجیتال انواع مختلفی دارد که در حالت کلی به سه دسته نرم افزاری، سخت افزاری و کاغذی تقسیم میشود.
در واقع کیف پول ارز دیجیتال مانند یک کیف پول واقعی برای نگهداری، پرداخت و دریافت داراییها استفاده میشود. البته کیف پول رمز ارز علاوه بر ذخیرهسازی کلیدها، اغلب قابلیت رمزگذاری یا امضای اطلاعات را نیز به کاربران خود ارائه میدهد.
انواع کیف پول رمز ارز
کیف پول ارز دیجیتال انواع مختلفی دارند که میتوانند حضانتی یا غیر حضانتی باشند. در کیف پول حضانتی سرویسدهنده کلید خصوصی کیف پول را در اختیار دارد، به عنوان مثال کیف پول صرافی یک کیف پول حضانتی است زیرا داراییهای کاربر را به صورت امانی نگه میدارد. اما در کیف پولهای غیرحضانتی کنترل کامل دارایی در اختیار خود کاربران است و هر زمان که بخواهند میتوانند به آن دسترسی داشته باشند. در حالت کلی هر یک از کاربران بنابر نیازهای خود یکی از آنها را انتخاب میکنند.
کیف پولها هریک ویژگیها و قابلیتهای متعددی دارند. رابط کاربری، میزان امنیت، نحوه و شرایط دسترسی، پشتیبانی از ارزهای مختلف، قابلیتهای مربوط به مبادلات درون سیستمی و ویژگیهای متعدد دیگر، نکاتی هستند که کیف پولها را از یکدیگر متمایز میکنند. در حالت کلی کیف پولهای ارز دیجیتال را میتوان به دستههای زیر تقسیم کرد:
کیف پول گرم یا نرم افزاری
کیف پول ارز دیجیتال گرم Hot Wallet بر روی سیستمهای رایانهای شخصی و تلفن همراه نصب میشوند. این والتها تمامی اطلاعات کاربران را بهصورت آنلاین ذخیره میکنند. بهدلیل ذخیرهسازی آنلاین اطلاعات و داراییها این سیستمها عاری از خطر حمله نیستند. هنگام انتخاب کیف پول نرم افزاری، در مورد شرکت سازندهی آن تحقیقات لازم را انجام دهید. مدلهای مختلف کیف پولهای گرم عبارت است از:
کیف پول دسکتاپ
این کیف پول ارز دیجیتال در سیستمهای رایانهی شخصی نصب میشوند و فقط از این دستگاهها قابل دسترسی هستند. البته به تازگی برخی از این والتها امکان دسترسی از تلفن همراه را نیز برای کاربران فراهم کردهاند. به طور کلی، کیف پول دسکتاپ ترکیب خوبی از امنیت و راحتی را ارائه میدهد. اما یادآوری این نکته حائز اهمیت است که اگر یک هکر بتواند از راه دور به دستگاه شما نفوذ کند، میتواند به کیف پول شما نیز دسترسی پیدا کند.
کیف پولهای دسکتاپ به سرعت به یک کیف پول بیت کوین پر طرفدار و سایر رمز ارزها تبدیل شدند. یکی از دلایل محبوبیت کیف پولهای دسکتاپ ارز دیجیتال، دسترسی آسان و سریع به آنهاست. اغلب کیف پولهای دسکتاپ محیطی ساده و کاربر پسند دارند و حتی کاربران مبتدی میتوانند بهراحتی از آنها استفاده کنند. همچنین والتهای دسکتاپ، این امکان را برای کاربران فراهم میکنند تا کنترل کاملی بر ارزهای دیجیتال خود از طریق کلیدهای عمومی یا خصوصی داشته باشند.
مزایا: استفاده آسان ـ دسترسی سریع ـ نسبتاً امن
معایب: زمانی که دستگاه شما به اینترنت متصل میشود، ممکن است کیف پول شما هک شود.
کیف پول موبایل
کیف پول موبایل بسیار شبیه به کیف پول دسکتاپ است، زیرا این کیف پول ارز دیجیتال مستقیماً روی دستگاه تلفن همراه فرد نصب میشود. با نصب برنامه کیف پول روی تلفن همراه، میتوانید به این کیف پول دسترسی پیدا کنید. همانطور که از نام آن نیز آشکار است، کیف پولهای موبایل این امکان را برای کاربران فراهم میکنند تا ارزهای دیجیتال را در تلفنهای همراه خود ذخیره کنند. این پویایی به این معناست که کاربران علاوه بر ذخیره آسان ارزهای دیجیتال، میتوانند از این ارزها برای پرداخت خریدهای روزانه در مکانهایی که از رمز ارزها پشتیبانی میکنند نیز استفاده کنند.
مزایا: استفاده و دسترسی بسیار آسان و سریع ـ انجام خریدهای روزانه با بیت کوین به آسانی
معایب: به دلیل آنلاین بودن ایمنی پایینی دارند و ممکن است نتوانید کلیدهای خصوصی را کنترل کنید. نقطه ضعف بالقوه کیف پول موبایل نسبت به سایر انواع کیف پولها، متکی بودن به روزرسانیهای مداوم توسط سازنده برنامه است. در صورت گم یا ربوده شدن تلفن همراه کیف پول شما در معرض خطر قرار میگیرد.
کیف پول تحت وب
کیف پول تحت وب یا آنلاین دارای کمترین سطح امنیت است ولی برای ارسال ارز دیجیتال به شخص دیگر بالاترین سطح راحتی را دارد. شما به راحتی میتوانید از هر دستگاه یا مرورگر اینترنتی، به کیف پولهای آنلاین دسترسی پیدا کنید. نکته قابل توجه در مورد کیف پول تحت وب این است که ارائهدهنده این نوع کیف پول ارز دیجیتال، کنترل کاملی بر روی آن دارد و ارزهای دیجیتال مبادله شده در سرور مرکزی این مجموعهها ذخیره میشوند؛ در صورتیکه یک هکر بتواند به این سرورها دسترسی پیدا کند به کیف پول کاربران و دارایی و اطلاعات آنها هم دسترسی خواهد داشت. در نظر داشته باشید کیف پول صرافی نیز نوعی از این دسته از ولتها محسوب میشوند.
مزایا: دسترسی آسان ـ رابط کاربری با طراحی بصری خوب و ساده
معایب: داشتن حداقل سطح امنیتی ـ حتی ممکن است نتوانید کلیدهای خصوصی خودتان را کنترل کنید.
کیف پول سرد یا سخت افزاری
برخلاف کیف پولهای گرم، کیف پول سخت افزاری دارایی و اطلاعات کاربران را به صورت آفلاین ذخیره میکند و برای ذخیرهسازی نیازی به اینترنت ندارد. این دستگاه تنها در صورتی که نیاز به انتقال وجه داشته باشید به اینترنت متصل میشود. کیف پولهای سخت افزاری، ابزاری فیزیکی و به شکل فلش مموری هستند که مطمئنترین و امنترین روش ذخیره سازی رمز ارزها به حساب میآیند. این کیف پولهای غیرامانی، دستگاههایی محسوب میشوند که بهطور ویژه و اختصاصی برای نگهداری آفلاین و ایمن ارزهای دیجیتال طراحی میشوند. البته باید تمام موارد امنیتی برای جلوگیری از هک کیف پول ارز دیجیتال رعایت شود. نکتۀ قابل توجه در مورد کیف پول سختافزاری این است که این نوع از کیف پول ارز دیجیتال رایگان نیست و برای استفاده از آنها نیاز است که هزینهای را پرداخت کنید.
مزایا: مطمئنترین گزینه برای نگهداری ارزهای دیجیتال
معایب: گران بودن، پویایی پایین
کیف پول کاغذی
کیف پول کاغذی نسبت به سایر انواع کیف پول ارز دیجیتال از ارزش کمتری برخوردار است. در این نوع از کیف پول کد خصوصی هر کوین را میتوان روی کاغذ چاپ و نگهداری کرد زیرا در این روش، کلیدها به هیچ سروری متصل نیستند. این فرآیند توسط نرمافزار مدیریت میشود. زمانی هم که نیاز به انتقال وجه دارید، میتوانید به سادگی کلیدها را وارد یک نرم افزار یا کیف پول تحت وب کنید، یا حتی سادهتر از آن، فقط کد QR چاپ شده را اسکن کنید.
بهدلیل خطراتی که این روش دارد، ذخیره ارز دیجیتال در کیف پول کاغذی تقریباً منسوخ شده تلقی میشود. اما این کیف پول نیز بهطور صد در صدری بینقص نیست. کاغذهای حاوی کلیدهای خصوصی و عمومی بهدلیل فیزیکی بودن در اثر مخربها فیزیکی ممکن آسیب ببینند و از دسترس خارج شوند. همچنین میزان دسترسی و کارکردن با این والتها به نسبت نسخههای دیجیتالی دشوارتر است و بسیاری از کاربران ترجیح میدهند برای دسترسی و کارایی آسانتر از کیف پولهای دیجیتالی استفاده کنند.
مزایا: غیر قابل هک بودن کاغذ
معایب: گم شدن، احتمال سرقت و تخریب فیزیکی ـ دسترسی و کارایی دشوار
کیف پول چند امضایی
به طور کلی «چندامضایی» یک طرح دیجیتال است که به گروهی از کاربران این امکان را میدهد که بتوانند یک سند را امضا کنند. معمولاً، یک الگوریتم چند امضایی، یک امضای مشترک را به وجود میآورد. این امضای مشترک، بسیار متراکمتر از مجموعهای از امضاهای جداگانه از طرف تمام کاربران است. «چندامضایی» امنیت مضاعفی به روند نقل و انتقال رمزارزها میدهد. از این رو طرح دیجیتال چند امضایی عموماً برای کیفپولهای ارزهای دیجیتال به کار میرود.
کیف پول چندامضایی سازوکار جالبی دارند. آنها از تمام کاربرانی که در شکلگرفتن این کیف پول ارز دیجیتال دخیل بودهاند، میخواهند تا پیش از اینکه هرگونه نقل و انتقالی اتفاق بیفتد، با آن تراکنش موافقت کنند. به بیان دیگر، کیفپول چند امضایی نوعی از کیفپولهای رمزارزها هستند که برای ورود به آنها و ارسال یک معامله به دو یا بیش از دو کلید خصوصی نیاز است. در روش ذخیرهسازی «storage method» چندین امضای رمزنگاری شده برای دسترسی به کیفپول لازم است.
کیف پول غیرمتمرکز
برای شناخت کیف پول غیر متمرکز باید ابتدا کیف پول متمرکز را بشناسیم. در کیف پولهای متمرکز، کلید خصوصی علاوه بر اینکه در اختیار فرد است، در اختیار شخص ثالثی هم قرار دارد! یعنی به جز مالک حساب، شخص دیگری هم به عنوان واسطه به حساب دسترسی دارد. این نوع کیف پول بیشتر در صرافیها استفاده میشود. صرافیهایی مثل بایننس کیف پولهای متمرکزی دارند که به کاربران اجازه میدهد سرمایهشان را مدیریت کنند. علاوه بر دسترسی شخص ثالث به کیف، او به تمام فرمانهایی که به سیستم میدهید، مثل انتقال یا دریافت دارایی نیز نظارت دارد.
کیف پول متمرکز هیچ تفاوتی با سیستم بانکی ندارد. استفاده از این کیف پول رمز ارز راحت است. از آنجا که ماهیت بازار کریپتوکارنسی غیر متمرکز است، این کیف پولها تناسب چندانی با بازار ندارند.
کارایی کیف پول ارز دیجیتال غیر متمرکز کاملا برعکس ولت متمرکز است. در این کیف پولها، صرافیها، سرویسدهندههای ولت و … اجازه ورود به ولت یا استفاده از کلید خصوصی کاربران را ندارند. البته روشهای برای بازیابی کلید خصوصی وجود دارد. افرادی که از کیف پولهای غیر متمرکز استفاده میکنند، واسطه و شخص ثالث را از دسترسی به ولت منع میکنند. این کیف پولها به صورت P2P کار میکنند و اجازه ارسال، دریافت یا هر گونه تراکنشی را فقط به مالک حساب میدهند.
کار کردن با کیف پولهای غیر متمرکز کمی سخت است به همین دلیل تازه واردان دنیای کریپتوکارنسی بهتر است در ابتدای کار از کیف پول متمرکز استفاده کنند. کوین بیس والت یک کیف پول رمزنگاری شده غیر متمرکز است که از گزینههای معروف کیف پول NFT هم است.
همین حالا هم برخی صرافیها با عنوان صرافی متمرکز و صرافی غیر متمرکز فعالیت میکنند که صرافیهای متمرکز اجازه دسترسی به کلید خصوصی کاربران را دارند و صرافیهای غیر متمرکز هم این اجازه را ندارند. نحوه معامله در صرافیهای غیر متمرکز هم P2P است.
کیف پول صرافی
کیف پول صرافی روشی موقت برای نگهداری ارز دیجیتال هستند. اغلب صرافیهای بزرگ دنیا یک کیف پول آنلاین برای کاربران خود فراهم کردهاند. امکانات این کیف پولها معمولاً به خرید و فروش و یا نقل و انتقال رمزارز خلاصه میشود. نکته مهم نحوه نگهداری ارز مشتریان در کیف پولها است. بسیاری از صرافی ّا دارایی کاربران را به صورت سرد یا آفلاین ذخیره میکنند.
کیف پول والکس
صرافی والکس نیز مانند بیشتر صرافیهای ارز دیجیتال از دو روش ذخیرهسازی سرد و گرم برای نگهداری ارزهای دیجیتال و دارایی کاربران استفاده میکند. بخش زیادی از ارزهای دیجیتال در کیف پول والکس به صورت سرد نگهداری میشود. شما میتوانید در بخش بازارها در صفحه اصلی والکس، لیست ارزهای دیجیتال پشتیبانی شده را مشاهده بفرمایید.
زمانی که شما در والکس بیت کوین میخرید، این ارز به کیف پول ارز دیجیتال بیت کوین شما که از نوع کیف پولهای سرد است، منتقل میشود. این کیف پولها بالاترین سطح امنیت را برای شما فراهم میکنند.همچنین، صرافی والکس جهت افزایش امنیت معاملات، از تایید هویت دو مرحلهای استفاده میکند. در تایید هویت دومرحلهای، بعد از وارد کردن ایمیل و رمز عبور، یک کد تایید دومرحلهای(۲FA) به ایمیلتان ارسال میشود.
کیف پول گرم بهتر است یا کیف پول سرد؟
انتخاب بهترین کیف پول ارز دیجیتال میتواند برای اغلب افراد دشوار زیاد باشد. زیرا کیف پول گرم (Hot Wallet) و کیف پول سرد (Cold Wallet) هر دو جوانب مثبت و منفی دارند. این که شما از کدام کیف پول استفاده کنید، کاملاً به اهداف شما بستگی دارد. اما فراموش نکنید که اصلیترین معیار برای دستهبندی و ارزیابی کیف پولهای دیجیتالی میزان ایمنی آنهاست. در واقع تعیینکنندهترین ویژگی امنیتی کیف پول، امانی Custodial یا غیر امانی Non-custodial بودن آن است. یعنی اگر والتی که از آن استفاده میکنید کلمات بازیابی (بهطور کلی بکآپ) یا کلید خصوصی را در اختیارتان قرار میدهد، امانی است و در غیر اینصورت غیر امانی محسوب میشود.
برای مطالعه بیشتر میتوانید مقاله ممو چیست را مطالعه کنید.
امنیت کیف پولهای دیجیتالی
مهم نیست که از کدام کیف پول استفاده میکنید؛ اگر کلید خصوصی شما در دسترس شخص دیگری قرار بگیرد، در واقع او به تمام ارزهای دیجیتال شما دسترسی پیدا کرده است. کیف پولهایی مانند کیف پول موبایلی، کیف پول دسکتاپ و یا کیف پول تحت وب (آنلاین) که با اینترنت سروکار دارند، همیشه در معرض خطر خواهند بود. هکرها از طریق روشهایی مانند بدافزار و ویروس، دسترسی از راه دور به دستگاه کاربر و همچنین فیشینگ (یک حملهی سایبری است که توسط یک شخص ناشناس در شکل یک کسب و کار و یا موجودیت معتبر جهت فریب مردم و دسترسی به اطلاعات با ارزش آنها مانند نام کاربری و رمز عبور انجام میشود)، میتوانند به اطلاعات شما دسترسی پیدا کنند. حالا با چه اقداماتی میتوانیم از این خطرات پیشگیری کنیم یا آنها را به حداقل ممکن برسانیم؟
برای مقابله با تهدیدات احتمالی، توصیه میشود اقدامات زیر را انجام دهید:
استفاده از آخرین نسخه کیف پول
همیشه باید مطمئن شوید که از بهروزترین نسخه نرمافزار در دستگاه موردنظر استفاده میکنید. چرا که بهروز کردن نرمافزار، بالاترین سطح امنیتی را ایجاد میکند.
ایجاد لایههای امنیتی بیشتر
کیف پولهای ارز دیجیتال زیادی وجود دارد از احراز هویت دو مرحلهای استفاده میکنند. منظور از احراز هویت دو مرحلهای این است که کاربر برای دسترسی به کیف پول خود، باید کدی که به تلفن همراه یا ایمیلش ارسال میشود را تایید کند.
استفاده از امضاهای چند مرحلهای
امضاهای چندمرحلهای نیز یکی از اقداماتی است که برای ایجاد امنیت بیشتر میتوان انجام داد. منظور این است که کاربر باید جداگانه معامله را با استفاده دو یا چند دستگاه تأیید کند. در این صورت اگر یکی از دستگاهها از بین برود، دزدیده و یا هک شود، هکر قادر نیست به کیف پول شما دسترسی پیدا کند. توجه داشته باشید برای این منظور باید کیف پولی را انتخاب کنید که از این قابلیت پشتیبانی میکند.
تهیه نسخه پشتیبان
حتماً یک نسخه پشتیبان از کیف پول ارز دیجیتال خودتان تهیه کنید تا در صورت از بین رفتن دسترسی شما به کیف پول، بتوانید آن را بازیابی کنید.
معرفی بهترین کیف پولهای ارز دیجیتال
همانطور که میدانید تنوع کیف پولهای ارز دیجیتال در بازار بسیار زیاد است و این میتواند انتخاب ما را دشوار کند. راهنمای انتخاب کیف پول ارز دیجیتال در بسیاری از وبلاگها منشتر شده است اما برخی کیف پولها بیشترین امتیاز را میان کاربران دارند و از نظر امنیتی نیز در این سالها خود را به خوبی ثابت کردهاند. تراست ولت (Trust Wallet) یکی از آنها است. کیف پول دیجیتال تراست ولت دارای بالاترین ضریب امنیتی در میان کیف پولها نرمافزاری بازار است. تراست ولت همچنین با پشتیبانی از بسیاری از ارزهای دیجیتال، در رتبه اول کیف پولهای نرمافزاری قرار میگیرد. همچنین این کیف پول، بهترین کیف پول دیفای برای انتخاب دارایی به شمار میرود.
اما در بخش کیف پولهای سخت افزاری بدون شک رتبه اول را کیف پول لجر (Ledger) در اختیار دارد. کیف پول سخت افزاری لجر همانند تراست ولت، دارای بالاترین ضریب امنیتی در میان کیف پولهای سختافزاری است. لجر از تنوع کوین بسیار بالایی برخوردار است پس در صورت انتخاب این کیف پول، مشکلی برای ذخیره سازی ارزهای دیجیتال خود نخواهید داشت.
اکسودوس یک کیف پول داغ و نرمافزاری است که به شما این امکان را میدهد تا انواع گوناگون کوینها ازجمله بیتکوین، لایتکوین، دش و توکنهای ERC-20 مختلف را روی آن ذخیره کنید. اما در نظر داشته باشید که متأسفانه اکسودوس از تأیید دو مرحلهای و قابلیت چند امضایی که از ویژگیهای مهم و اساسی در امنیت هر کیف پول تلقی میشوند، برخوردار نیست. این بدین معنی است که کیف پول شما امنتر از گوشی همراه یا یارانه شما نیست و در صورتی که سرقت شوند یا مورد حمله سایبری قرار بگیرند، داراییهایتان را از دست خواهید داد.
ارزهای دیجیتال را در کیف پول صرافی نگهداری کنیم یا کیف پول شخصی؟
شما به ۲ روش میتوانید ارزهای دیجیتال خود را نگهداری کنید:
- کیف پول صرافی
- کیف پول شخصی
اگر از بهترین صرافیهای رمزارز خرید میکنید، با خیال راحت ارزهای خود را در همان صرافی ارزدیجیتال نگهداری کنید. ذخیره و نگهداری ارزهای دیجیتال در صرافیها هزینهای برای شما ندارد اما برای انتقال ارزهای دیجیتال خریداری شده مانند بیت کوین به کیف پول شخصیتان، باید کارمزد این انتقال را به شبکه بپردازید. جابهجایی بیت کوین در شبکه به عنوان یک تراکنش شناخته میشود؛ شما باید هزینه این تراکنش را بپردازید و این هزینه ارتباطی با صرافی موردنظر ندارد. چنانچه قصد خرید و فروش روزانه ارز دیجیتال را دارید؛ استفاده از کیف پولهای صرافیها برای شما بهصرفهتر خواهد بود. اما اگر قصد سرمایهگذاری بلند مدت را دارید میتوانید از انواع دیگر کیف پول ارز دیجیتال نیز برای ذخیره دارایی خود استفاده کنید.